په یکی شادی که وته به ر ده ستی خوێنه ران ئه م کۆمه ڵه شیعره هی ساڵه کانی 73 هه تاوی تا 84 هه تاویه کۆی 11 ساڵ شیعری منی تێدایه پێش که ش به هه موو دڵسۆزانی ئه ده بی کوردی له هه ر چوار پارچه ی کوردوستان
بلام له سه ر ئه م لا په ره ئاوا نوسراوه که به زمانی فرانسیه و فارسیه که شی له خواره وه هه یه! وه ک ده لی ئه وه ئه فسانه یه......
http://www.mafhoum.com/press10/310C35.htm
diterranée / Bent Al Maiidi, la Mona Lisa du Moyen-Orient
par Yahia Al Bitat
L’art fournit aussi ses icônes. Elles sont dédiées à la beauté et ont un pouvoir unificateur, comme en témoigne ce tableau populaire en Irak et au Moyen-Orient qui draine une somme d’histoires populaires sur fond de colonisation et d’insoumission, dont l’écho va de la Géorgie jusqu’au Maroc. Voici le tableau présenté par Yahia Al Bitat dans un article publié par la revue Dubai Al-Thaqafiya (Le Dubaï culturel) dans sa livraison du mois d’octobre.
Article choisi et traduit par Jalel El Gharbi.
Des années trente aux années soixante-dix, le tableau de Bent Al Maiidi a charmé l’imaginaire des Irakiens qui l’accrochaient dans leurs salons à côté de la photo du maître du céans, ou celle du roi Ghazi, le second roi, ou encore celle de ses successeurs. La miss trônait sans concurrente. Les plus aisés parmi les Irakiens encadraient et plaçaient sa photo de façon à ce qu’en entrant ou en sortant de la maison, elle soit perçue sous son meilleur angle.
Propriétaires de cafés, chauffeurs de bus, marchands dans leurs échoppes, propriétaires de bains maures, masseurs, coiffeurs, joailliers s’ingéniaient à trouver à Bent Al Maiidi l’endroit idoine. Ils tiraient fierté à exposer aux regards de leurs clients le symbole de la criante et triste beauté irakienne. Ils admiraient tous les traits de la petite dame portant son regard innocent et rêveur sur un coin du tableau et évitant de regarder le spectateur dans les yeux.
Les traits de la jeune femme suggèrent une douce opulence, une richesse arrogante. Elle a à peine la vingtaine. Trois beaux colliers rutilent à son cou. Le premier est fait de petites perles constituant cinq anneaux d’une blancheur en harmonie avec la douce clarté de sa peau. Le deuxième est en grosses perles. Quant au troisième, il est en or et comporte au milieu un pendentif où s’épanouissent des compositions florales en dentelle d’un rose clair et qui s’enroulent savamment sur une figure rayonnante faite de petites perles. Le tout reposant sur une tresse de livres en or pur disposée en turban arabe. Tous ces détails surprenants s’enfoncent dans les touffes de ses cheveux bruns moutonnant lourdement sur ses épaules pour couvrir une partie de son vêtement rouge serti de pièces éclatantes.
Parler de Bent Al Maiidi est une bonne façon d’engager une discussion. Parler de sa beauté et de son étrange histoire est un thème tout trouvé lorsqu’on n’a rien à se dire.
Chanteurs populaires et dramaturges se sont inspiré de sa beauté et de ses tristes histoires dans des œuvres qui ont remporté un franc succès, telle la chanson de Issa Bader, le chanteur populaire bahreïni : « Bent Al Maiidi est partie au Qatar pour quatre mois, et moi je ne le savais pas ». Le dramaturge irakien Mohsen Azaoui a monté une pièce inspirée de la légende de Bent Al Maiidi. Dans le Sud de l’Irak, on l’appelle Leyla Al Maiidia, certains soutiennent que c’est Fatma ou Jamila Maiidia. Mais le prénom, objet de controverse, peut disparaître et l’on se contente du nom Bent Al Maiidi. Au Nord du pays, elle porte deux noms : les Kurdes l’appellent Kigi Kavroch alors que les Turkmènes la nomment Smanji Fizi, c’est-à-dire « fille d’ouvrier » ou « fille de marchand de figues ».
La question qui se pose avec acuité est celle de la vérité de ce tableau. Qui représente-t-il ? Est-ce une jeune arabe de la région d’Al Ahwar du sud irakien ? Ou une jeune fille Turkmène d’une famille pauvre ? Ou encore une Kurde, fille d’un marchand de foin kurde ?
Nul ne peut être catégorique concernant ce tableau car ceux qui s’y intéresse se l’approprie systématiquement. Nous n’avons qu’à reprendre ces histoires qui circulent depuis de longues années, de bouche en bouche, dans les diffèrentes régions de l’Irak.
La version du Sud soutient que Bent Al Maiidi est une jeune fille du district d’Al Ahwar nommée Jamila et né en 1904 dans la province de Al Amara (l’actuelle département de Missan). Une version secondaire affirme que c’est la fille d’un petit fellah alors qu’une troisième soutient que c’est la fille d’un de ces éleveurs de buffles qu’on nomme Maâden.
L’histoire raconte que dans les années 1920, un officier anglais qui faisait partie de la campagne britannique en Irak avait aperçu, au gré d’un pur hasard, cette femme dont la beauté l’éblouit et dont il tomba amoureux. Il s’enquit de sa famille et envoya des proches demander sa main. Devant le refus catégorique de la famille, ce militaire envoya les notables de la ville d’Al Amara demander la main de la belle mais le père et toute la tribu opposèrent un refus ferme au désir de cet occupant britannique.
Un des oncles de la jeune fille protesta avec virulence : « Occuper l’Irak ne leur a pas suffi. Il faut encore qu’ils épousent nos filles. » L’histoire prend des accents dramatiques lorsque l’officier prit une grave résolution : enlever Bent Al Maiidi et partir avec elle en Grande Bretagne. Ce qu’il réalisa à bord d’un avion militaire. Il l’épousa et ils eurent un garçon. L’histoire éclate ensuite en diverses versions ayant toutes une fin tragique. On apprend que cet officier était marié et que son épouse britannique voulant se venger de la jeune irakienne, entreprit de tuer le nouveau-né d’une manière atroce. Bent Al Maiidi en devint folle : elle tua l’officier et sa femme et prit la fuite allant de pays en pays jusqu’à son village.
On raconte encore qu’elle refusa d’épouser l’officier, qu’elle s’enfuit de l’avion et trouva refuge dans l’arrière-pays d’Al Ahwar y menant la vie primitive des pêcheurs. C’est alors que le militaire britannique peignit ce formidable portrait pour dire tout son amour pour la belle qui l’avait refusé.
Les détails du récit turkmène venant de la septentrionale Kirkuk ne diffèrent pas beaucoup de l’histoire de la méridionale Al Amara. C’est l’histoire d’une jeune fille descendant d’une famille turkmène pauvre. Son père était un marchand de foin (Smanji), vivant dans la cité historique de Mahala (aujourd’hui Qalaa). Un jour que la jeune fille balayait devant le seuil de la maison, un groupe d’officiers anglais passa. L’un d’eux fut ébloui par sa beauté. Il vint demander sa main en compagnie des notables et des gens influents de la ville. Et devant le refus qu’opposa la famille pour différence de religion, l’officier se déclara disposé à embrasser l’islam. Après plusieurs tentatives qui se sont toutes soldés par un échec, l’officier exerça toutes sortes de pression sur la famille et finit par avoir la main de la fille. Après quoi, ils quittèrent Arbil pour Londres où ils vécurent heureux. L’officier fit faire le portrait de sa femme et l’offrit à sa famille en Irak pour la consoler de la séparation. Une société britannique l’imprima et la distribua à Arbil, la ville natale de la jeune dame. La photo se répandit ainsi dans tout le pays.
Selon une autre version, la famille de la jeune fille l’aurait soustraite aux regards. Elle aurait été obligée de résider, sous haute surveillance, chez des parents en attendant le départ de l’officier qui trouva sa consolation en peignant ce portrait saisissant.
Dans les années 1960, une chanson turkmène de Mohamed Ahmed Arbili célébrait le modèle de ce portrait « la fille du marchand de foin, âgée de 14 ans. »
Les Kurdes irakiens ont leur propre version. Ils appellent la jeune fille Kigi Kavroch (la belle fille). Sa photo est dans toutes les maisons kurdes. Elle est même devenue un modèle de beauté, le comparant même de la beauté, puisqu’on dit « belle comme Kigi Kavroch ». Dans les années 1950, une chanson de Hassen Zirak célébrait son souvenir. La version kurde relate qu’un officier britannique fut saisi par la beauté de Kigi Kavroch qu’il enleva. Mais elle réussit à s’enfuir de l’avion refusant d’être prisonnière. Elle devint une légende kurde que les artistes se sont empressés de portraiturer.
Il paraît vraisemblable que le tableau, qu’il s’agisse de la version arabe, kurde ou turkmène, est l’œuvre d’un peintre occidental : sa composition, ses couleurs, la posture de la dame et les détails du tableau rejoignent le travail des artistes orientalistes qui ont traité de thèmes semblables au XVIIIème et au XIXème siècles. En outre, ni les traits ni les vêtements de la petite dame ne sont arabes. Selon le plasticien kurde, Azad Chawaki, elle serait de Géorgie.
Il convient de noter que l’intérêt populaire pour ce portrait et les histoires qu’on a tramées sur la jeune dame dépassent les frontières de l’Irak. On en trouve l’écho en Syrie, en Palestine, en Iran, en Turquie et dans certaines républiques de l’ex Union Soviétique, surtout en Géorgie. Ces échos vont très loin dans l’espace arabe : il m’est arrivé d’entendre dire qu’elle serait marocaine, originaire de Marrakech et que son vrai nom serait Fatma (ou Fatouma) la marocaine. La preuve en est qu’en Grande Syrie on la connaît sous ce nom.
Des artistes populaires de la plupart de ces pays se sont attelés à reproduire cette œuvre de sorte qu’il est difficile d’en déterminer le premier auteur. Mais quelle que soient l’appartenance de la jeune dame, l’attachement populaire, surtout en Irak et dans les pays limitrophes, les différentes légendes montrent un désir de compensation chez ces peuples, une forme de résistance culturelle et esthétique face au conquérant incarné par l’officier britannique. Ici le rôle de la victime est incarné par la jeune dame qui tantôt résiste, tantôt se soumet à son destin. Cette légende a permis à l’imaginaire populaire d’ajouter à chaque fois les péripéties qui lui conviennent pour conforter la culture du refus permanent de la conquête transformant en légende l’invincible jeune fille avec sa beauté criante et innocente.
La disparition de cette image après les années 1970 est l’indice du passage dans une nouvelle ère culturelle marquée du à la présence de la TV entrée dans les foyers des paysans et des ouvriers. Les appareils vidéo vinrent affirmer cette tendance à la supercherie de l’image vivante sans cesse reprise. D’autres moyens techniques, encore plus précis et moins chers permettent d’imprimer les images et offrent à chacun la possibilité de choisir celles qu’il préfère. En l’espace d’une génération, une nouvelle logique de l’image est née. De nouvelles légendes sont nées dont les héros sont des acteurs, des chanteurs et des stars connus de tous. La colonisation directe, elle aussi, a disparu et n’est plus qu’un lointain souvenir. Tout cela contraignit Bent Maiidi ou Kigi Kavroch à fermer sa fenêtre et à se retirer loin des gens et de leurs luttes, rejoignant ce qui s’apparente désormais au mythe.
Traduction de Jalel El Gharbi
(09/11/2007)
BabelMed
ranean / بنت آل Maiidi، مونالیزا در خاور میانه
یحیی آل Bitat
هنر همچنین آیکون آن را فراهم می کند. آنها اختصاص داده شده به زیبایی و قدرت واحد، به عنوان گواه این جدول محبوب در عراق و خاور میانه، که در پایین استعمار و سرکشی است، که انعکاسی از گرجستان تخلیه مقدار از داستان های محبوب به مراکش. در اینجا این است که تصویر ارائه شده توسط یحیی آل Bitat در مقاله چاپ شده در مجله آل Thaqafiya دبی (فرهنگی دبی) در موضوع خود را از ماه اکتبر است.
ماده انتخاب و ترجمه توسط Jalel ال غربی است.
سی سالگی در دهه هفتاد، تصویری از بنت آل Maiidi مفتون تخیل از عراقی ها که آویزان در اتاق نشیمن خود را در کنار عکس استاد از خانه، یا این که قاضی شاه، پادشاه دوم، و یا حتی که از جانشینان او. خانم نشسته بدون رقابت. ثروتمند در میان عراقی ها قرار می گیرد و قاب عکس او را به طوری که ورود و یا خروج از منزل، او را در بهترین نور دیده می شود.
قهوه مغازه داران، رانندگان اتوبوس، در مغازه های خود را تجار، صاحبان حمام مور، متصدیان، آرایشگری، زرگران کوشید تا پیدا کردن بنت آل Maiidi محل مناسب:. آنها افتخار در معرض چشم از مشتریان خود نمادی از گریه عراق و زیبایی غم انگیز صورت گرفت. تمام ویژگی های بانوی کوچک را تحسین می کردند با نگاه معصوم و رویایی در گوشه ای از میز و پرهیز از نگاه کردن در چشم بیننده است.
ویژگی های زن جوان نشان می دهد ناز و نعمت و نرم، غنی مغرور. او به ندرت بیست ساله. سه گردنبند زیبا سوسو زدن در گردن او. اولین بار است که از دانه تشکیل پنج حلقه در هماهنگی با نور شیرین از پوست خود به عنوان سفید ساخته شده است. دوم، مروارید بزرگ است. سوم، آن است که طلا و ویژگی های یک آویز در وسط که توری شکوفه گل و نور صورتی ماهرانه حلقه که در چهره بشاش ساخته شده از دانه است. در نوار کتاب از طلای خالص به صورت عمامه عربی است. تمام این جزئیات شگفت انگیز در حال غرق شدن به تافتز از موهای قهوه ای moutonnant به شدت بر روی شانه های خود را برای پوشش بخشی از مجموعه لباس قرمز خود را با تکه های درخشان.
صحبت کردن توسط بنت آل Maiidi یک راه خوب برای شروع بحث است. زیبایی خود صحبت می کنند و تاریخ عجیب و غریب آن است که موضوع همه چیز یافت، زمانی که یکی حرفی برای گفتن دارد.
خوانندگان محبوب و نمایشنامه نویسان و داستان غم انگیز خود را در آثاری که یک موفقیت بزرگ بود زیبایی آن الهام گرفته بود، به عنوان آهنگ از عیسی بادر، بحرین خواننده محبوب "خم آل بخش Maiidi در قطر به مدت چهار ماه و من نمی دانستم. " نمایشنامه نویس Azaoui محسن عراق یک بازی توسط افسانه بنت آل Maiidi و الهام گرفته است. در جنوب عراق است، به نام لیلا آل Maiidia، برخی استدلال می کنند که این فاطمه Maiidia یا جمیله. اما در ابتدا، بحث برانگیز است، و ممکن است به سادگی به نام بنت آل Maiidi ناپدید می شوند. در شمال، دو نام است: کردها Kigi Kavroch میخوانند، در حالی که ترکمنها تماس Smanji Fizi، که است که می گویند، "دختر کارگر" یا "دختر یک تاجر از انجیر است."
سوال این است که به ویژه حاد است که از حقیقت را در این جدول است. او چه کسی است؟ آیا این جوان عرب از آل Ahwar از جنوب عراق است؟ ترکمن یا دختر از یک خانواده فقیر؟ و یا یک کرد، دختر یونجه تاجر کردی؟
هیچکس را نمی توان قطعی در این جدول به عنوان کسانی که لازم را علاقه مند که به طور منظم است. ما فقط باید به این داستان ها در گردش را برای سالهای زیادی، از دهان به دهان، در نقاط مختلف عراق است.
نسخه ای که برای کمک به جنوب بنت آل Maiidi یک دختر در منطقه آل Ahwar به نام جمیله و در سال 1904 در استان Amara آل (در حال حاضر از گروه Missan) به دنیا آمد است. نسخه جزیی می گوید آن است که دختر fellah کوچک در حالی که ادعای سوم که او دختر یکی از این پرورش دهندگان بوفالو به نام Maaden.
داستان می رود که در 1920s، یک افسر انگلیسی که بخشی از مبارزات انتخاباتی بریتانیا در عراق بود، دیده می شود، با توجه به شانس خالص، زنی که زیبایی خیره شدن به او و او در عشق سقوط کرد. او از خانواده اش پرسید و بستگان فرستاده شده دست خود را بپرسید. برای امتناع قاطعانه از خانواده، ارتش ارسال برجسته شهر آل Amara دست زیبا بپرسید، اما پدر و قبیله مخالف امتناع شرکت به میل این اشغالگران انگلیسی.
یکی از عمو دختر به شدت اعتراض کردند: "به عراق به اندازه کافی نبوده است. آنها همچنین باید دختر ما ازدواج کند. "داستان تاثیر بسیار زیادی طول می کشد که افسر قطعنامه جدی گرفت: حذف بنت آل Maiidi و با او در انگلستان است. که او در هیئت مدیره هواپیما نظامی ساخته شده است. او ازدواج کرد و آنها صاحب یک پسر. داستان پس از آن می شکند و در نسخه های مختلف All پایان غم انگیز. آموختنی است که این افسر ازدواج کرده بود و انتقام همسرش بریتانیا، عراق جوان، متعهد به کشتن نوزاد در شیوه ای بی رحم. بنت آل Maiidi دیوانه شد: افسر و همسرش او را کشته است و از کشوری به کشور دیگر به روستای خود فرار.
گفته می شود او هنوز هم حاضر به ازدواج با افسر، او فرار کرد هواپیما و (در مناطق داخلی کشور از آل Ahwar وجود دارد که منجر به زندگی بدوی از ماهیگیران پناه) در دادگاه انقلاب این شهر برگزار شد. این که ارتش بریتانیا نقاشی این پرتره فوق العاده برای گفتن تمام عشق خود را برای زیبایی که بود رد شد.
جزئیات داستان ترکمن از کرکوک در شمال تفاوت چندانی از تاریخ در جنوب آل Amara. این داستان یک دختر از نسل یک خانواده فقیر از ترکمنستان است. پدر او تاجر یونجه (Smanji) بود، زندگی در شهر تاریخی از Mahala (اکنون Qalaa). یک روز دختر جارو آستان در مقابل، گروهی از افسران انگلیسی به تصویب رساند. یکی از آنها به زیبایی او خیره شد. او آمد تا از دست او را در این شرکت از افراد قابل توجه و موثر از این شهر است. و امتناع خانواده qu'opposa تفاوت مذهب، افسر اعلام کرد خود مایل به قبول اسلام است. پس از تلاش چند که همه در شکست به پایان رسید، افسر همه نوع فشار بر روی خانواده اعمال و به پایان می رسد تا با دست دختر. پس از آن، آنها را به قصد لندن ترک کرد و در آنجا اربیل خوشبختانه تا کنون بعد از. این افسر را پرتره همسر خود و ارائه آن را به خانواده اش در عراق را به آرامش پس از جدایی. یک شرکت انگلیسی به چاپ و توزیع شده در اربیل، زادگاه بانوی جوان. این عکس به خوبی در سراسر کشور گسترش یافته است.
با توجه به نسخه دیگری، خانواده دختر از نظر کم شده است. آن می شده اند مجبور به اقامت تحت موشکافی دقیق، با بستگان در انتظار خروج از افسر که آرامش در این نقاشی پرتره زنده در بر داشت.
در 1960s، آهنگ ترکمن محمد احمد مدل Arbili مشهور پرتره "هی دختر بازرگان، در سن 14. "
کردهای عراق در نسخه های خودشان دارند. آنها به دختر Kigi Kavroch (دختر زیبا) تصویر او در کردها هر خانه است. حتی تبدیل به یک مدل از زیبایی، نسبت به همان زیبایی است، چون آن را می گوید "زیبای عنوان Kigi Kavroch". در 1950s، آهنگ های حسن زیرک حافظه خود را جشن گرفتند. نسخه کردی این مربوط است که یک افسر بریتانیایی توسط زیبایی از Kigi Kavroch به او زده شد. اما او موفق به فرار از این هواپیما به دلیل خودداری از به دام افتادن. او یک افسانه است که هنرمندان کرد در به تصویر کشیدن شد.
به نظر می رسد احتمال وجود دارد که نقاشی، چه در عربی، کردی و یا ترکمن، کار یک نقاش غربی است: ترکیب، رنگ، وضعیت خانم و اطلاعات مربوط به جدول عضویت کار هنرمندان مستشرق که با موضوعات مشابه در قرون هجدهم و نوزدهم پرداخته است. علاوه بر این، نه و نه لباس بانوی کوچک عرب هستند. با توجه به هنرمند کرد، Chawaki آزاد، این امر می تواند گرجستان.
لازم به ذکر است که علاقه محبوب در این پرتره و داستان ما در بانوی جوان فراتر از مرزهای عراق مات. پیدا کردن اکو در سوریه، فلسطین، ایران، ترکیه و برخی از جمهوری های اتحاد جماهیر شوروی سابق، به ویژه در گرجستان است. این پژواک دور از رسیدن به در عرب: من اتفاق افتاد به گوش که او مراکشی، اهل مراکش که از نام واقعی خود را فاطمه (یا Fatouma) مراکش است. اثبات در سوریه بزرگ آن است که با این نام شناخته شده است.
هنرمندان فولکلور از بسیاری از این کشورها شروع به تولید کار پس از آن برای تعیین نویسنده اول دشوار است. اما عضویت در بانوی جوان، دلبستگی مردم، به ویژه در عراق و در کشورهای همسایه، از افسانه های مختلف نشان می دهد تمایل برای پرداخت غرامت در میان این مردم، یک نوع مقاومت در برابر تجسم فرهنگی و زیبایی شناختی فتح افسر انگلیسی. در اینجا نقش قربانی توسط بانوی جوان که گاهی اوقات مقاومت در برابر بازی، گاهی اوقات به سرنوشت خود تسلیم است. این افسانه را فعال کرده باشد تصور محبوب اضافه کردن هر بار اتفاقاتی که مناسب برای تقویت فرهنگ محرومیت از فتح دائمی تبدیل به یک افسانه از دختر شکست ناپذیر گریه با زیبایی اش و بی گناه است.
ناپدید شدن تصویر بعد از سال 1970 شاخص عبور از این مناطق را به عصر جدید فرهنگی مشخص شده با حضور از ورود تلویزیون به خانه های دهقانان و کارگران است. تجهیزات ویدئو تأیید این روند آمد به فریب تصویر زندگی که تا کنون گرفته شده است. فنی دیگر معنی می دهد، حتی دقیق تر و ارزان تر می تواند تصاویر و چاپ و ارائه همه این فرصت برای انتخاب کسانی که آنها ترجیح می دهند. در عرض یک نسل، یک منطق جدید تصویر در آن متولد شد. افسانه های جدید متولد می شوند که قهرمانان بازیگران، خوانندگان و ستاره ها شناخته شده هستند. استعمار مستقیم، بیش از حد، ناپدید شده است و دیگر حافظه های دور. همه مجبور بنت Maiidi یا Kigi Kavroch بستن پنجره را برداشت و به دور از مردم و مبارزات آنها، پیوستن به آنچه در حال حاضر آشکار به اسطوره است.
ماههای كوردی و معانی آنها
نام و معانی ماههای سال در زبان كردی
قوم ماد در مناطق مختلف ایران، به ویژه در منطقه غرب پراكنده بود گستردگی قلمرو سكونت این قوم و تنوع اقلیم آن سبب شد كه مورخین برای تنظیم اقتصاد، معیشت و تطبیق فعالیتهای خود با آن، چند نوع تقویم را پدید آورند. در نواحی مرتفع شمالی تقویم شبانی بر مبنای محاسبات خورشیدی و در نواحی پستتر جنوبی تقویم زراعتی بر مبنای گردش ماه و طلوع ستاره سهیل به وجود آمد عشایر كوچرو، ییلاق و قشلاق خود را براساس فصل خورشیدی تنظیم میكردند .
تقویم كردی از سال 612 قبل از میلاد شروع می شود . این همان سالیست كه سیا كسارس ( cvaxules ) فرزند بزرگ دیاكو اولین پادشاه امپراتوری ماد منطقه نینوا را اشغال كرد . و به وحشی گری امپراتوری آشوریان در سرزمین های تحت اشغال خودش خاتمه داد . اگر چه تاریخ شناس یونانی هرودوت كه انتقاد می كند از دیاكو پسر فرورتس ( phraovtes ) ( احتمالاً سال 715 قبل از میلاد )یا ایجاد پادشاهی مادها و تأسیس پایتخت آن در اكباتان ( همدان ) حدوداً قبل از سال 625 قبل از میلاد بود كه سیاكسارس موفق شد كه بسیاری از قبایل مادها را به یك پادشاهی متحد تبدیل كند . در سال 614 قبل از میلاد او آشور را دستگیر كرد و در سال 612 قبل از میلاد با اتحاد و كمك نبوچادنزار بابلیان فشارهای او بر نینوا بیشتر شد كه در نهایت منجر به خاتمه امپراتوری آشوریان شد .
بعضی از تقویم های مذهبی كردی با وقایع مذهبی اصلی شروع می شوند . مثلاً تقویم سلطانی یارسان ( Yaresan ) با تولد سلطان سحاك در سال 1294 پس از میلاد بعنوان شروع این سال به كار می رود.
تقویم ها ممكن است همچنین در سال 380 پس از میلاد شروع شوند سالی كه پایان آخرین پادشاهی كردی دوره كلاسیك را نشان می دهد ، افسانه كایوس یا ( سلسله كایو ساكان ).
یك دورة هفت سالة دیگر به آن اضافه می شود كه ممكن است مربوط باشد به احترام دین كه در آن تعداد روز در ادیان بومی كردی وجود دارد و زمانی می باشد كه برای تجدید روح رهبران فوت شده مورد نیاز است در این نظام سال دو هزار پس از میلاد مساوی است با سال 1613 . این تقویم بنام تقویم كردی یا مادها نامیده می شود .
تقویم :
نظام تقویم باستانی و مذهبی در آسیای غربی ( خاور نزدیك ) و در خاورمیانه یك تقویم قمری – شمسی بود . كه در آن ماه ها قمری بوده اند اما سال ها شمسی بوده اند یعنی آنها با توجهبه مسیر خورشید مرتب شده بودند .
این تقویم تمدن های اولیه در تمام مناطق خاورمیانه بجز مصر و یونان استفاده می شد . اینفرمول احتمالاً در منطقه مزوپتامیا در هزاره سوم پس از میلاد اختراع شد . مطالعه لوح های متحد الشكل كه در این منطقه پیدا شده است ردیابی توسعه زمانی مربوط به قرن 27 قبل از میلاد را راحت تر كرده است . حدوداً زمانی كه نوشتن اختراع شد . شواهد نشان می دهد كه تقویم یك وسیله ایست برای تقسیم گذر زمان به چندین واحد كه جامعه به ان نیاز دارد .
اگر چه سازنده های تقویم علایمی را استفاده كردند كه مربوط به طبیعت می باشد . مثلاً حالت های كره ماه … آنها واقعیت را برای دستور العملهای جامعه ( قوانین ) دوباره سازماندهی كردند .
در مناطق زاگرس و مزوپتامیا سال خورشیدی به دو فصل تقسیم می شد : 1) تابستان كه شامل فصل برداشت جو در نیمه دوم ماه "می" یا در آغاز ماه" ژوئن "بود و دیگری زمستان كه مربوط می شود به دوره پائیز و زمستان امروز .
در كشورهای مناطق شمالی تر سه فصل (آسیریا Assyria ) و چهار فصل ( آناتولیا Anatoli ) وجود داشت ، اما در مناطق زاگرس و مزو پتامیا دوبخشی كردن سال طبیعی به نظر می رسید .
پیش بینی ها برای رفاه شهر ماری در منطفه افرات ( Afrat ) میانه شش ماه در یك زمان بود نام های كردی برای دو بخش از سال هنوز در باره كردی باقی مانده است كه از كردهای قدیم كه در منطقه زاگرس زندگی می كردند نقل شده است . تابستان ( Tuwistan ) (ماههای منفصلیا جدا ) یا سرزمین نور یا سرزمین خورشید و زمستان ( Zimistan ) (پنج ماه ) یا سرزمین سرما . گویش های مختلف كردی تابستان را ( (Hawin ).(Tawsan یا (Hamin) و یا ( (Tawasa) را می نامند . كه همه از كلمه « Taw »( به معنینور خورشید یا اشعه خورشید ) گرفته شده اند و حرف ربط ( I ) و « atan » به معنی (نوری كه به زمین می نشیند ) می باشد . این پسوند اغلب اوقات در زبان كردی برای ایجاد كلمات تركیبی مانند كردستان (یعنی سرزمین كردها ) استفاده می شود .
زمستان ( Zimistan ) یا بنام های ( zimstun, zimistu, zimsu, zisan, zistan,zimsan هم این ها از «زیم » به معنی سرد گرفته شده كه با حرف ( I ) و پسوند ( stan ) تركیب شده اند .
امروز نظام تقدیم شمسی كردی معمولاً 365 روز است با چند ساعت تأخیر كه بخاطر یك سالكبیسه در هر چهار سال بوجود می آید . دقیقاً با اولین روز بهار شروع می شود و با توجه به تقویم گریگوریان (ارمنی ) مانند تقویم گریگوریان این سال به چهار فصل تقسیم شده (بوهار Tuwsatan , Buhar یا Zimistan , payiz,Hawin ) . و دوازده ماه كه هر ماه به چهار هفته و هر هفته به هفت روز تقسیم می شود . در تقویمكردی شش ماهه اول كه شامل بهار و تابستان است هر ماه سی و یك روز دارد در حالی كه ماه های پائیز و زمستان سی روز است . فقط ماه آخر زمستان یعنی ماه دوازدهم در تقویم سالیانه بیست و نه روزه است . اما در سال كبیسه سی روزه است .
ماه های این تقویم با علائم دوازده گانه تقویم زودیاك ( Zodiacal ) هماهنگ است یعنی اولین ماه مساوی است با دوره برج حمل ( Aries ) و دومین ماه بر برج ثور ( Taurus ) و سومین ماه با برج جوزا ، دو پیكر ( Gemini ) و همینطور بقیه ماه ها هماهنگند .
ماه های كردی
نامهای كردی برای هر ماه با توجه به تقسیمات جغرافیایی و سبك زندگی قبایل خاص كرد نام گذاری شده است . این نام ها برای تكهقبیله جدید ممكن است با یك قبیله عشایر یا كشاورز در كردستان فرق داشته باشد .
تشابه قابل ملاحظه ای بین اسامی این ماه ها وجوددارد كه وقایع طبیعی را برای هر نام مخصوص انتخاب می كنند . مثلاً ماه گلاوژ ( Gelawejh ) ( كهاز بیست و سوم جولای تا بیست و سوم آگست ادامه دارد ) كه دومین ماه تابستان است نام كردی یك ستاره است كه در این زمان (اول تابستان ) از سال در آسمان بالای كردستان ظاهر می شود.
در مناطق شمالی كردستان علت تحریم آموزش زبان و فرهنگ كردی منجر به كمرنگ شدن نقش عمده ای اسامی ماه های كردی در زندگی روزانه كردها شده است . فعالیت های نظامی بسیاری از كردهای غیر نظامی را محبور كرده استكه زمین و دارایی شان را در مناطق روستایی از دست دهند و به شهرها كوچ كنند .
مرحله ای كه مردم را وادار می كند تا ارتباطشان رابا سبك زندگی سنتی كه نسل های گذشته وجود داشته است قطع كنند ، در رابطه با این مطالعه پر واضح است كه یك كشاورز یا عشایر و یا زارع كرد كه به شهرهای بزرگ كوچ كرده اند ضرورتی نمی بینند كه با تقویم و سبك زندگی قدیم پیش بروند مخصوصاً بخاطر اینكه تمرین سبك زندگی كردی خودش یك جرم محسوب می شود (از نظر اشغالگران کردستان) . تقویم كردی كه امروز در مناطق شمال كردستان استفاده می شود . تركیبی از اسامی ماه های غیر كردی می باشد كه عمدتاً از تقویم بابلیان و اسامی كردی گرفته شده اند یا در برخی موارد از اسامی غیر كردی كه تغییر شكل یافته اند گرفته شده است این تركیب اسامی ماه ها را در میان كردها مقبول تر كرده است برای مثال در مورد ماه ( Shabatu ) كه بعداً به ماه ( Sheveba ) (شبهای طوفانی ) در باد میانی تغییر یافته است . یا ماه ( Nisaha ) كه به ( Niskan ) تغییر یافته است و یا ماه ( Avdar ) كه بنام ( Avdar ) تغییر یافته است .
تأثیر اقوام بابلیان در بسیاری از سنت های مستمر و استفاده از آن در استان های تابعه بعد از امپراطوری بابلیان توسط دیگران دنبال شده است. مخصوصاً تقویم یهودیان كه در زمان های اخیر استفاده می شود سیستم های مشابه درج ماه و اسامی ماه ها و جزئیات را به كار گرفته است . تطابق سنت های تقویم با بابلیان با تقویم یهودیان از دوره تبعید بابلیان در قرن ششم قبلاز میلاد شروع شده است .
تقویم استاندارد كردی :
1)ماه اول : Jejhnan
) Jejhnan ) ، اولین ماه بهار است و یك ماه سی و یك روزه است كه طبیعتاً از بیست یا بیست و یكم مارس شروع می شود و تا بیست آوریل ادامه دارد . این ماه جشن و شادمانی است ، نوروز( Newroz ) اولین روز این ماه است . چندین مراسم كشاورزی سالیانه وجود دارد كه در این ماه اتفاق می افتد .
2)ماه دوم Gullan
گولان دومین ماه بهار است كه سی و یك روزه می باشد كه طبیعتاً از بیستم آوریل شروع می شود و تا بیست و یكم ماه « می » ادامه دارد در طول این ماه گل های زرد و قرمز و كوه ها و مناظر كردستان را رنگی می كند.باغبان ها و كشاورز ها ماه پر كاری را دارند و چادرنشینان كرد حركت و كوچ سالیانه خود را شروع می كنند . در منطقه هورامان ( Hewraman ) كردها روزهای « پیر شالیار » را از یازدهم تا پانزدهم گولان جشن میگیرند .
3)ماه سوم Zerdan
زردان یعنی زرد و سومین ماه بهار است وقتی كه دانه ها رو به زردی می رود تا منظره طبیعت را مانند یك قالی بزرگ زرد نشان دهد . این ماه سی و یك روزه است و از بیست و یكم ماه « می» شروع و تا بیست و دوم ژوئن ادامه دارد .
4)ماه چهارم pishper
پیش پر اولین ماه تابستان است كه سی و یك روزه است و طبیعتاً از بیست و یكم ژوئن شروع می شود و تا بیست و دوم جولای ادامه دارد . هوای خشك و روزهای گرم بسیاری از سبزیجات ومحصولات طبیعی را خشك می كند . خانواده های كشاورزی برداشت محصول سال را شروع می كنند .
5)ماه پنجم Gelawejh :
گلاوژ دومین ماه تابستان است كه یك ستاره به همین نام در همین زمان در آسمان ظاهر می شود و شرایط آب و هوایی رو به طرف شب های خنك تر تغییر می كند این ماه سی و یك روزه است و از بیست و سوم جولادی شروع می شود و تا بیست و سوم آگست ادامه دارد .
6)ماه ششم xermanan
خرمانان سومین ماه تابستان است خانواده های كشاورز محصولات خود را جمع آوری می كنند و به روستا می آورند این ماه سی و یك روزه است و طبیعتاً از بیست و سوم آگوست شروع می شود و تا بیست و سوم سپتامبر ادامه دارد .
7)ماه هفتم Beran
بران اولین ماه پائیز است بسیاری از میوه های مختلف زیادی به بازار می آیند و انگور می رسد . برگ ها زرد و نارنجی می شود جشن پائیز نیز درهمین ماه است گوسفندان در مزرعه جفت گیری می كنند . این ماه سی روزه است و طبیعتاً از بیست و سوم سپتامبر شروع می شود و تا بیست و چهارم اكتبر ادامه دارد .
8)ماه هشتم : xezan
خزان دومین ماه پائیز است برگ ها از درخت می افتد و باغبان ها برای زمستان آماده می شوند اینماه سی روزه است و از بیست و چهارم اكتبر شروع می شود و تا بیست و دوم نوامبر ادامه دارد .
9)ماه نهم Saran
سومین ماه پائیز است فصل هوای سرد در این ماه شروع می شود . پیروان دین قدیم كردی نهام یارسان ( Yarsan ) یك روز مقدسی را بنام ( Rujhixawinker ) روز خوبیدن در روز نهم ماه ساران جشن می گیرند . این ماه سی روزه است و از بیست و دوم نوامبر شروع می شود و تا بیست و دوم دسامپر ادامه دارد .
10)ماه دهم Befran
بعنوان اولین ماه زمستان در سال كردی است كه طولانی ترین شب سال و جشن های زمستانی شروع می شود شب های طولانی مساوی است باكار كم در مزرعه كه به سالمندان (بزرگترها ) این فرصت را می دهد كه تجربیات زندگی شان را با گفتن داستان و خواندن آواز به نسل های بعدی انتقال دهد . در مناطق سردتر كردستان برفمناظر را سفید می كند و در مناطق گرمتر در طول روز باران می بارد این ماه سی روزه است و طبیعتاً از بیست و دوم دسامبرز شروع می شود و تا بیست ژاتویه ادامه دارد .
11)ماه یازدهم Rebendan
دومین ماه زمستان در سال كردی است در زمستانجاده ها برای چادرنشینان و عشایر با برف سنگین بسته می شود این ماه سی روزه است واز بیست ژانویه شروع می شود و تا نوزدهم فوریه ادامه دارد .
12-ماه دوازدهم Resheme
رشمه سومین ماه زمستان در سال كردی است آسمان اغلب پر از ابرهای سیاه است و فصل باران برای بهار شروع می شود . این ماه بیست و نه روزه است (بستگی به سال كبیسه دارد ) و از نوزدهم ماه فوریه شروع می شود و تا بیستم ماه مارس ادامه دارد .
ماههای میلادی
در میان کردهای شمال که به گویش کرمانجی تکلم میکنند و اغلب از تقویم میلادی سود میجویند ماههای سال نامهای گوناگونی دارند اما شناختهترین آن میان ایشان به ترتیب زیر است: (به ترتیب سال میلادی)
1. ریبه ندان (rêbendan)
2. ره شه می (reşemî)
3. ئادار (adar)
4. ئاوریل (avrêl)
5. گولان (gulan) ) ماه شکفتن گلها )
6. پوشپه ر (pûşper)
7. تیرمه (tîrmeh)
8. گه لاویژ (gelawêj)
9. ره زبه ر (rezber) یا گهلارێزان (gelarêzan)) برگ ریزان )
10. کوچر (kewçêr)
11. سرماوه ز (sermawez) ) ماهی که سرما میوزد )
12. به فرانبار (berfanbar) ) ماه پربرف)
*. ماههای میلادی در سورانی به ترتیب سال میلادی :
1. چله (çile)
2. سبات (sibat)
3. ئادار (adar)
4. نیسان (nîsan)
5. گولان (gulan)
6. حه زیران (hezîran)
7. تیرمه (tîrmeh)
8. تهباخ (tebax)
9. ایلون (îlon)
10. جوتمه (cotmeh) ) ماه جفت (خیش کشاورزی ( (
11. مژدار (mijdar)
12. کانون (kanûn )
در منطقه کرمانشاهان و جنوب کردستان نام ماهها بدینگونه است :
جیژنان (فروردین)، گولان (اردیبهشت)، زهردان (خرداد)، پهرپهر (تی ر )، گهلاویژ (مرداد)،نوخشان (شهریور)، بهران (مهر)، خهزان (آبان)، ساران ( آذر)، ب ه فران (دی)، بهندان (بهمن)، رهشان (اسفند )
• ماههای خورشیدی در سورانی:
1. خاکه‌لێوه Xakelêwe
2. گوڵان Gulan
3. جۆزه‌ردان Cozerdan
4. پوشپه‌ر Pûşper
5. گه‌لاوێژ Gelawêj
6. خه‌رمانان Xermanan
7. ره‌زبه‌ر Rezber
8. گه‌ڵارێزان Gellarêzan
9. سه‌رماوه‌ز Sermawez
10. به‌فرانبار Befranbar
11. رێبه‌ندان Rêbendan
12. ره‌شه‌مێ Reşemê
- روزهای هفته :
همانند ماه های سال نام های گوناگونی برای هر روز هفته وجود دارد . اگر چه گروه های مختلف كرد در سراسر كردستان از یك ساختار كلی پیروی می كنند . نام كردی برای اولین روز هفته بنام ( Sheme )(شنبه ) در حقیقت از كلمه قوم آكادبنام ( Shabattuy ) گرفته شده است . ( در زبان سامریان shannat ، در زبان ارمنی ، sabbatn ، در زبان پهلوی shunbat ، در زبان فارسی shanbed ,shambed , shambe ، كه حتی به زبان یونانی همبنام sabbaton انتقال یافته است . در زبان آلمانی به شنبه samstay ، در زبان ایتالیایی sabato ، در زبان اسپانیایی sabado ، و در زبان فرانسوی samedi ) می گویند .
قوم آكاد روز پانزدهم ماه را كه ماه كامل ظاهر میشود ( shabbattu ( مینامند (هنوز سئوال اینجاست كه چرا یك چنین تطابقی میان روزهای هفته كردیو فارسی بوجود آمده است
مدارك نشان می دهد كه تقویم بابلیان دو بخشی كردن یك سال طبیعی به دو فصل را حفظ كرده است درست همان طور كه ماه های بابلیان تا پایان قمری باقی ماند و وقتی كه اولین ماه جدید ( shbattu ) اولین بار در غروب رؤیتشد شروع می شود . این روز در غروب آفتاب شروع شد . از شروع ماه جدید ( sbbarru ) تا ماه كامل بعدی هر روز با یك اسم عددی مانند یك شاباتو ، دو شاباتو و … ادامه دارد . هفت روز هفته همچنین در منطقه بین النهرین قدیم آغاز شد . وبخشی از تقویم رومیها در سال 321 قبل از میلاد شده است . در حدود دوره پیروزی بابلیان در سال 539 قبل از میلاد پادشاهان ایرانی تقویم چرخشی بابلیان را در سراسر امپراطوری ایران به صورت تقویم بابلیان را حفظ كرده اند . اداره امور مالی در منطقه شمال ایران از اولین و بعد از آن پارت ها ، حاكمان ایران تقویم بابلیان را حفظ كرده اند . ادامهامور مالی در منطقه شمال ایران از اولین قرن قبل از میلاد حداقل از ماه ( zoreastrian ) و اسامی روزها در مدارم پهلوی (زبان ایرانیان دوره ساسانیان ) استفاده می كرد . این در دوره سلسله ساسانیان به صورت رسمی در آمد . از حدود سال226 بعد از میلاد غلبه اعراب بر ایران در سال 621 بعد از میلاد . اعراب سال قمری مسلمانان را معرفی كردند اما ایرانیان از همان سال خورشیدی یا شمسی ساسانیان استفاده می كردند كه در سال 1079 برابر شد با سال ( yulian ) با معرفی سال كبیسه .
احتمالاً تحت همان شرایط كردها یاد گرفتند كه استفاده از همان قیاس برای روزهای هفته . اولین روز هفته كردی بنام ( sheme ) یك عدد بعنوان پیشوند می گیرند و یك ، دو ، سه ، چهار ، پنج از روز اول هفته را تشكیل می دهند . آخرین روز هفته ( Heni یا jume ) جمعه نام دارد كه برای بسیاریاز فرهنگ های خاورمیانه روز بی كاری می باشد. هنی (یعنی هیچ یا راحت ) بهترین تعریف برای آخرین روز هفته كردی می باشد . جمعه ( jomu , jemin , jivin, jume ) (جمع آوری یا خوشی ) كه یك لغت اوستایی می باشد كه باقی مانده است از زبان های ایرانی .
منبع : www.hiva50.blogfa.com
تبادل
لینک هوشمند
برای تبادل
لینک ابتدا ما
را با عنوان
ئاوێنــــه و
آدرس
awenakurd.LXB.ir لینک
نمایید سپس
مشخصات لینک
خود را در زیر
نوشته . در صورت
وجود لینک ما در
سایت شما
لینکتان به طور
خودکار در سایت
ما قرار میگیرد.
داگرتنی کتێبی کوردی(EBOOK)
Writing at: 15 / 12 / 1390برچسب:شێعر کوردی,نالی,,Time: By: محمد پیش بینی
RSS
تبادل
لینک هوشمند